نکات دانستنی درباره لامپ متال هالید
لامپ متال هالید
در لامپ متال هالید، مخلوطی از این گازها که شامل جیوه، زنون یا آرگون و انواع هالیدهای فلزی است استفاده می‌شود. متال هالیدها در نتیجه ترکیب هالوژن با یک فلز تولید می شوند. در لامپ های متال هالید، معمولاً فلزاتی هستند که با یٌد یا برم مخلوط شده اند.
لامپ متال هالید توسط چارلز پروتئوس اشتاینمتز در سال 1912 اختراع شد و اکنون تقریباً در تمام شهرهای جهان استفاده می شود.
متال هالید نوعی لامپ تخلیه در گاز است که ساختمانی مشابه لامپ بخار جیوه دارد، اما تفاوت اصلی آن در این است که در حباب داخلی این لامپ افزون بر جیوه، کمی هم نمک‌های هالوژنی (متال‌هالید) استفاده می‌شود. نمک‌های مورد استفادهٔ معمول در این لامپ عبارتند از یدور سدیم، یدور ایندیوم و یدور تالیوم. پس از راه‌اندازی کامل لامپ که حدود ۵ تا ۷ دقیقه طول می‌کشد، این نمک‌ها تبخیر شده و به فلز تشکیل‌دهنده‌شان و ید تجزیه می‌شوند و بخار حاصل از این فلزها نورهایی در طول موج مخصوص به خودشان تولید خواهد کرد؛ برآیند طیف‌ها باعث می‌شود لامپ طیف نوری بهتری داشته باشد و به علت نزدیک‌شدن نور آن به نور زرد اثرگذاری نوری لامپ افزایش یابد. متال‌هالید در دمای پایین ذوب می‌شود و این لامپ برای روشن‌شدن به الکترود کمکی نیازی ندارد. در بازار گاهی اشتباهاً به این لامپ‌ها لامپ هلیم یا خیاری گفته می‌شود.
ساختمان لامپ‌های متال هالید
این لامپ‌ها دوجداره هستند (دارای دو حباب درونی و بیرونی‌اند)؛ در شیشه درونی بسته شده فرایند تبخیر متال هالید صورت می‌گیرد و شیشه بیرونی وظیفه جلوگیری از تابش اشعه فرابنفش که حاصل از فرایندی که در حباب درونی رخ می‌دهد را؛ عهده‌دار است.
جنس حباب لامپ کوارتز یا سرامیک است که حباب‌های سرامیکی مقاوم‌تر هستند و قیمت بالاتری هم دارند. حباب بیرونی افزون بر محافظت حباب درونی، وظیفهٔ جلوگیری از تابش فرابنفش را بر عهده دارد. در جدارهٔ این لامپ از مادهٔ فسفرسانس استفاده نمی‌شود.
راه‌اندازی و نحوه عملکرد لامپ‌های متال‌هالید
در مدار راه‌اندازی این لامپ از چوک، خازن و ایگنایتور استفاده می‌شود که ایگنایتور ولتاژ بالای مورد نیاز برای راه‌اندازی را فراهم می‌کند. ولتاژ تولیدی ایگناتور این لامپ‌ها، در لامپ‌های زیر ۱۰۰ وات نزدیک به ۲ کیلوولت و در لامپ‌های بالای ۱۰۰ وات تا ۵ کیلوولت است. ایگنایتور ممکن است دوسیمه یا سه‌سیمه باشد که نوع دوسیمه به صورت موازی با لامپ بسته می‌شود.
کاربردهای لامپ متال‌هالید
لامپ‌های متال هالید در روشنایی میدان‌های ورزشی، نورپردازی نمای ساختمان‌های بزرگ و حتی روشنایی داخلی کاربرد دارند. به طور عمومی در روشنایی داخلی، فضای باز مانند فضاهای اداری تجاری، صنعتی، پارکینگ‌ها زمین‌های ورزشی، کارخانه‌ها و... استفاده می‌شوند. توجه داشته باشید این لامپ‌ها معمولا برای روشن شدن به بالاست احتیاج دارند. مانند لامپ های فلورسنت، متال هالیدها برای تامین ولتاژهای راه‌اندازی بالا و تنظیم جریان داخل لامپ در حین کار به بالاست نیاز دارند.
نکات ایمنی هنگام استفاده از لامپ‌های متال‌هالید
بهتر است این لامپ‌ها را در محفظه کاملا بسته قرار داد زیرا به علت بالا بودن فشار گاز داخل لامپ، در صورت شکستن حباب لامپ، ترکیده و خرده‌های لامپ با فشار زیاد به اطراف پرتاب خواهند شد که ممکن است خطرساز باشد. همچنین باید توجه داشت که اگر تنها حباب بیرونی لامپ بشکند، لامپ همچنان روشن خواهد ماند، اما استفاده از آن بسیار خطرناک است، زیرا شیشه ای برای جذب اشعه فرابنفش نیست و می‌تواند آسیب‌های جدی به چشم و پوست انسان وارد کند.
آیا لامپ‌های متال هالید در حال حذف شدن از بازار و استفاده هستن؟
بیشتر علاقه‌مندان به صخره‌های دریایی به دلیل در نظر گرفتن هزینه و اینکه مرجان‌ها را در آکواریوم‌های صخره‌ای پرورش می‌دهند، فناوری نورپردازی متال هالید یا T5 را ترجیح می‌دهند. این واقعیت غیرقابل انکار است، اما هزینه های دیگری در کنار هزینه روشنایی وجود دارد. این لامپ‌ها مصرف بسیار بالایی دارند. اگرچه مصرف آنها در بازار کم شده اما همچنان در موارد خاص استفاده می‌شوند.
مقایسه لامپ‌های متال هالید با لامپ‌های ال ای دی LED
ال ای دی ها عمر طولانی تری دارند و دارای یک فناوری کارآمدتر و تعمیر و نگهداری کمتری هستند. متال هالیدها دوره گرم شدن طولانی و طول عمر کمتری دارند، اما نور با کیفیت بسیار بالایی تولید می کنند و یکی از کارآمدترین نورها برای خروجی دمای رنگ بسیار سرد هستند.
آیا می توانید از یک لامپ ال ای دی در وسایل متال هالید استفاده کنید؟
یک لامپ متال هالید 400 وات را می توان با یک LED 200 وات جایگزین کرد. یک متال هالید 100 واتی را می توان با یک لامپ ال ای دی 50واتی جایگزین کرد. انجام این کار منجر به کاهش 50 درصدی هزینه های مصرف انرژی سالانه (کیلووات ساعت) می‌شود.
