اصطلاحات فنی نور و روشنایی

لومن؛ شدت روشنایی

عدد لومن معیاری است که شدت روشنایی را نشان می دهد و راهی برای سنجش روشنایی یک منبع نور است. اگر عادت دارید به وات فکر کنید تنها نیستید! در توضیحات زیر تفاوت وات و لومن را مرور می کنیم.

لومن چیست و چه فرقی با وات دارد؟

تعریف ساده لومن این است: «یک واحد شار نوری که برابر است با مقدار نوری که منبعی با شدت یک کاندلا به طور مساوی در همه جهات می تاباند.»

به طور خلاصه روشنایی برابر است با لومن؛ وات تاثیری در روشنایی ندارد و مصرف انرژی را اندازه گیری می کند. با فناوری جدید ال ای دی های کم مصرف، دیگر نمی توان برای نشان دادن میزان روشنایی یک لامپ به وات تکیه کرد.

شدت نور در مقابل توان مصرفی

در کل ال ای دی ها نسبت به لامپ های رشته ای با روشنایی یکسان انرژی بسیار کمتری مصرف می کنند و عدد وات کمتری دارند، اما نور یکسانی تولید می کنند. به عنوان مثال هنگامی که یک لامپ حبابی 60 وات را با یک لامپ کم مصرف با روشنایی 800 لومن جایگزین می کنیم میزان روشنایی یکسانی خواهیم داشت، اما با مصرف انرژی بسیار کمتر و این معنای دقیق بهره وری بالاست که با عبارت «راندمان بالا» مترادف است.

رنگ نور محیط زندگی

هدف از نورپردازی علاوه بر زیبایی فضا، تامین روشنایی مناسب فضای موردنظر است. دمای رنگ کلوین که با عبارت «رنگ نور» هم شناخته می شود، عامل مهمی است که بر حس افراد نسبت به محیط تاثیر زیادی دارد. در اینجا اصول اولیه برای درک چگونگی تاثیر دمای رنگ بر نور و ظاهر هر محیط را بررسی می کنیم.

کلوین چیست؟

دمای رنگ منبع نور با واحد کلوین (با نماد K) نشان داده می شود. به طور کلی هرچه عدد کلوین بالاتر باشد، نور سفیدتر است. نور سفید طیفی بین 2000 تا 6500 کلوین را در بر می گیرد. هنگامی که عدد کلوین از 1800 تا 6500 نزدیک تر شود، دمای نور یا همان رنگ نور اصلاحاً از گرم به سرد میل می کند.

کاربرد رنگ نور

انتخاب رنگ نور متناسب با محیط دقیقاً همان چیزی است که شما را در تعیین نور مناسب برای هر فضا یاری می کند.

انبه ای 2000K

نور گرم و صمیمی که تداعی کننده نور شمع و شعله آتش است، مناسب برای نورپردازی دکور، سقف و اتاق خواب.

آفتابی 3000K

نور زرد ملایم که حسی خوشایند و خودمانی دارد، انتخابی مناسب برای نشیمن، اتاق غذاخوری و اتاق خواب.

آفتابی روشن 3500K

نور زرد روشن که فضایی دوستانه و گرم را تداعی می کند، بهترین گزینه برای آشپزخانه، دفاتر اداری، فضاهای کاری و روشویی.

نچرال 4500K

نور زرد مایل به سفید که درخشش و آراستگی محیط را دو چندان می کند، گزینه ای عالی برای دفتر کار، کلاس و شو روم.

سفید 6000K

نور سفید و درخشان که تمیزی را تداعی می کند، بهترین انتخاب برای فضاهای صنعتی، میز کار و بیمارستان.

ضریب کیفیت نور

به عبارت ساده CRI معیار سنجش کیفیت نور در رابطه با نحوه تاثیر آن بر ظاهر رنگ و بافت است. این معیار همچنین به «رنگ نور» یا همان دمای نور هم بستگی دارد. در حالت ایده آل نورپردازی باید با توجه به نیاز شما هر فضا را به بهترین وجه روشن کند.

ضریب کیفیت نور چیست؟

هر منبع نور کیفیت مشخصی دارد که با «ضریب کیفیت نور» معرفی می شود. با توجه به نزدیکی کیفیت نور منبع نسبت به نور خورشید، این عدد بازه ای از 0 تا 100 را نشان می دهد.

به طور کلی منابع نور با CRI بالاتر، رنگ دقیق تری از اجسام اطراف خود را نشان می دهند. این شاخص برای استفاده در مواردی مانند عکاسی یا نور مورد استفاده در موزه ها حیاتی است، اما می تواند شما و خانه شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد. پس بهتر است نوری را انتخاب کنید که محیط اطراف شما را شفاف، روشن و مانند آنچه در نور طبیعی خورشید می بینید، نشان دهد.

اهمیت CRI در نورپردازی

هنگامی که نوبت به انتخاب نور مناسب می رسد CRI نقش مهمی ایفا می کند. هدف این است که رنگ ها واضح و همه چیز طبیعی به نظر برسد تا دکوراسیون، رنگ ها و مبلمان به بهترین شکل ممکن جلوه کنند. همچنین هنگامی که مشغول انجام کار خاصی مانند کتاب خواندن، تماشای تلویزیون یا تهیه غذا در آشپزخانه هستید، حس خوب نور طبیعی را احساس کنید.

نورپردازی با CRI بالا این اطمینان را به شما می دهد که محیط شما روشن تر، شفاف تر و پر از رنگ های درست است. کیفیت نوری که مورد استفاده قرار می گیرد تاثیر عمیقی بر حس و حال فضا دارد. این شاخص با نام ضریب کیفیت رنگ شناخته می شود. این عدد توانایی یک منبع نور را در بازتاب رنگ های اجسام در مقایسه با منبع نور طبیعی مانند نورخورشید نشان می دهد.

درجه حفاظتی

درجه حفاظت از نفوذ (IP) که به اختصار درجه حفاظتی هم نامیده می شود، میزان مقاومت وسایل را در برابر مواد جامد و آب اندازه گیری می کند.

رتبه بندی IP روشی برای نشان دادن توانایی وسایل (معمولا الکتریکی) در مقابل جلوگیری از ورود اجسام خارجی مانند گرد و غبار، رطوبت، مایعات و تماس تصادفی است. این رتبه بندی با استاندارد بین المللی EN60529 تعیین می شود.

ایمنی در به کارگیری لوازم الکتریکی جایگاهی غیرقابل چشم پوشی دارد. «درجه حفاظت از نفوذ» معیاری برای اطلاع از توانایی یک وسیله در مقابل نفوذ گرد و غبار و آب است. توجه به این ویژگی برای نصب در مکان های مرطوب و نمای بیرونی ساختمان که در معرض باران است بسیار اهمیت دارد.

اعداد در رتبه بندی IP

درجه حفاظتی با حروف IP و دو عدد نشان داده می شود. هرچه اعداد بعد از IP بیشتر باشند، محافظت در برابر اجسام خارجی بهتر انجام می گیرد.

در درجه حفاظتی عدد سمت چپ نشان دهنده سطح محافظت وسیله در برابر ورود اجسام خارجی جامد مانند گرد و غبار، ابزار یا انگشت است که می توانند در صورت تماس با قطعات الکتریکی خطرآفرین باشند.

عدد سمت راست نشان دهنده سطح محافظت وسیله در برابر اشکال مختلف رطوبت شامل پاشیدن، چکه کردن یا غوطه وری است.

برای مثال IPX6 به این معنی است که محفظه در برابر پاشش آب پرفشار از هر سمت محافظت شده است، در حالی که IP6X نشان دهنده عدم نفوذ گرد و غبار و محافظت کامل در برابر تماس است.

IP65 به این معنی است که محفظه در مقابل گرد و غبار کاملا نفوذ ناپذیر است و در برابر پاشش آب کم فشار محافظت می شود.

سازگاری با دیمر

نور عامل هر آن چیزی است که ما میبینیم. در طراحی یک فضا نقش نور در درک حس و حال محیط بی نهایت مهم و تاثیرگذار است. یکی از فاکتورهای مهم در طراحی نور برای هر مکان توجه به شدت روشنایی محیط با در نظر گرفتن کاربرد آن است. مثلا از یک اتاق نشیمن می توان چند کاربرد مختلف انتظار داشت، به عنوان مکانی برای یک مهمانی دوستانه، محلی برای صرف شام و یا تماشای یک مسابقه فوتبال. هریک از این کاربردها به شدت نور خاصی نیاز دارند.

بهترین راهکار برای دستیابی به امکان تنظیم شدت نور استفاده از دیمر است. دیمر مانند کلیدی عمل می کند که علاوه بر حالت خاموش و روشن، امکان تنظیم شدت روشنایی را هم دارد.

با دیمر می توان از یک منبع نور که با دیمر سازگاری دارد، روشنایی را بسته به نیاز محیط تنظیم کرد؛ از نوری کم رمق و رمانتیک گرفته تا نور متوسط و لطیف یا حداکثر روشنایی.