لامپ های یو وی سی uvc
لامپ های تخصصی هستند که بعد از روشن شدن از خود اشعه ماورای بنفش ساطع می کنند. اشعه یو وی، ایکس و گاما امواج با فرکانس بالا دارند و برای انسان مفید نیستند. بنابراین برای استفاده از این لامپ‌ها باید مشاوره تخصصی گرفته شود. بیشترین کاربرد لامپ‌های uvc یو وی سی در مراکز پزشکی و آزمایشگاهی است. از دیگر کاربردهای آن می‌توان به ضد عفونی تانک و استخرهای آب و آکواریوم اشاره نمود.
نحوه عملکرد لامپ یو وی سی
با استفاده از لامپ یو وی سی بیش از 99/9 درصد پاتوژن‌ها بدون اضافه کردن هیچ گونه ماده شیمیایی و عوارضی از بین می‌روند. نحوه کار لامپ یو وی سی به این صورت است که هسته سلول میکروارگانیزم(باکتری و ویروس) حاوی تیمین است. تیمین یک عنصر شیمیاییDNA/RNA است. این عنصر نور یو وی سی را در طول موج 253.7 نانومتر جذب می‌کند و آن را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که سلول دیگر قادر به تکثیر و زنده ماندن نیست. یو وی سی(253.7 نانومتر) به دیواره میکروارگانیزم نفوذ می‌کند. انرژی بالای فوتون‌های یو وی سی توسط RNA/DNA و پروتئین‌های سلول جذب می‌شود. یو وی سی به ساختار پروتئین آسیب می‌زند و متابولسیم را تخریب می‌کند. در نتیجه میکروارگانیزم‌ها دیگر قابل تکثیر نبوده و محیط پاکسازی می‌شود.
ویژگی های لامپ یو وی سی
از ویژگی اصلی لامپ های یو وی سی از بین برندگی و کشتن جرم هاست. ضد عفونی محیط‌های آلوده و مراکز آزمایشگاهی و بیمارستانی به وسیله‌ی این لامپ‌ها کار نسبتا آسانی شده است. از لامپ یو وی سی برای استرلیزه کردن اجسام ، آب، سطوح، مواد و... استفاده می‌شود. در واقع لامپ یو وی سی قابلیت ضدعفونی اجسام مختلف از موبایل تا زمین بیمارستان و یا حتی ضدعفونی یک اتوبوس کامل را دارد. گرچه استفاده از تکنولوژی و لامپ یو وی سی جدید نیست و مدتهاست که برای گندزدایی و ضدعفونی از آن استفاده می کنند اما خاصیت کشندگی آن برای میکروب و ویروس های جدید باید سنجیده شود.
نحوه استفاده از لامپ یو وی سی
لامپ یو وی سی همانند لامپ‌های دیگر تجهیزات مخصوص به خود را دارد و بر روی پایه یا قاب‌های مخصوص به خود نصب می‌شوند.
چه وات از لامپ یو وی سی برای چه محیطی ؟
اما با توجه به میزان تجمع ویروس‌ها شدت لامپ هم بالاتر باید باشد و یک فرمول کلی برای استفاده از لامپ یو وی سی وجود ندارد. اما به طور کلی :
یک لامپ یو وی سی 15 وات حداکثر 10 متر مربع را پوشش می‌دهد
یک لامپ یو وی سی 30 وات حداکثر 20 متر مربع را پوشش می‌دهد
یک لامپ یو وی سی 60 وات حداکثر 40 متر مربع را پوشش می‌دهد
و طبق گزارش شرکت اسرام آلمان یک لامپ 30 وات این شرکت قابلیت پوشش 15-12متر مربع را در مدت زمان:
30 دقیقه برای 8 متر مربع
45 دقیقه برای 12-8 متر مربع
60 دقیقه برای 15-12 متر مربع
دمای محیط لامپ یو وی سی
لامپ‌های یو وی سی ساختار نازک و شکننده‌ای دارند و ممکن است در هوای نامساعد دچار مشکل شوند. بطور کلی دمای عملکرد آن ها بین -10 درجه سانتی گراد تا 35 درجه است و دمای نگهداری آن‌ها بین -20 درجه سانتی گراد تا 60 درجه است.
مدت زمان تابش لامپ یو وی سی
زمان مورد نیاز برای از بین بردن میکروارگانیزم های مختلف با توجه به شکل و اندازه و نوع آن‌ها متفاوت است. اما به طور کلی برای یک لامپ یو وی سی 60 وات :
5 دقیقه استفاده از لامپ یو وی سی 60 وات برای اشیای کوچک 30-40 سانتی نظیر ماسک، فنجان، موبایل، لباس و...
5 دقیقه استفاده از لامپ یو وی سی 60 وات برای پاکسازی هوا در یک اتاق با مساحت 5 متر مربع
15 دقیقه استفاده از لامپ یو وی سی 60 وات برای پاکسازی هوا در یک اتاق با مساحت 20 متر مربع
30-60 دقیقه استفاده از لامپ یو وی سی 60 وات برای پاکسازی هوا در یک اتاق با مساحت 40 متر مربع
خطرات قرارگیری در معرض لامپ یو وی سی
لامپ یو وی سی و قرارگیری در معرض آن بسیار خطرناک است. برای درک میزان خطر آن باید بدانید که ساعت‌ها طول می کشد تا پوست شما در اثر قرار گیری در زیر اشعه UVB بسوزد در حالی که این میزان سوختکی برای اشعه UVC تنها چند ثانیه طول می‌کشد. اگر چشم شما چند ثانیه در معرض اشعه یو وی سی باشد انگار 10 دقیقه مداوم و مستقیم به نور خوشید زل زده باشید. بنابراین برای استفاده از لامپ یو وی سی باید با تجهیزات مخصوص باشد
در اینکه اشعه یو وی سرطان زا است شکی نیست و عملیات استرلیزه کردن و میکروب زدایی توسط آن حتما باید به گونه ای باشد که افراد در محیط حضور نداشته باشند. این دستگاه‌ها به گونه‌ای هستند که به محض خاموش شدن هیچ اشعه یو وی سی از آن‌ها ساطع نمی شود. برطبق نظر سازمان بهداشت جهانی (who) اشعه مستقیم یو وی سی نباید هرگز برای ضدعفونی نواحی پوست قرار بگیرد.
اما مطالعات در این زمینه برای شناسایی بخش‌هایی از یو وی سی است که برای سلول‌های انسان امن باشد و همچنان خاصیت میکروب زدایی خود را حفظ کرده باشد ادامه پیدا کرده است. دانشمندان نوع جدیدی از UVC را کشف کردند که خطر کمتری دارد و می تواند ویروس و باکتری را غیرفعال کند. این اشعهFAR-UVC نام دارد و طول موج بین 222-207 نانومتر دارد که طول موجی کمتر از UVC رایج است. این طول موج قابلیت عبور از موانع فیزیولوژیکی نظیر لایه بیرونی پوست یا لایه بیرونی چشم را ندارد و بر طبق تحقیقات آزمایشگاهی توانایی تخریب DNA را ندارد. در تحقیقات گذشته نشان داده شده است که FAR-UVC قابلیت این را دارد که ویروس آنفولانزا را در هوا بکشد. با این حال لامپ یو وی سی موجود در بازار از این نوع نیست و این تحقیقات هم به طور مستقیم بر روی انسان انجام نشده است و تنها بر روی سلول های انسان در آزمایشگاه و حیوانات انجام شده است. بنابراین این نوع یو وی سی نمی تواند در مقابله با پاندمی کرونا به ما کمک کند. با همه این تفاسیر استفاده از لامپ یو وی سی و اشعه FAR-UVC در صورتیکه پوست و چشم ما دارای بریدگی ویا حفره های کوچک باشد با خطراتی همراه است.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) هشدار جدی به آن‌هایی که از لامپ یو وی سی برای استرلیزه کردن دست ها یا بخش‌هایی از پوست استفاده می‌کنند داده است.
لامپ یو وی سی و غلبه بر موانع بزرگ
سوای سرطان زا بودن اشعه یو وی سی، محدودیت دیگری که دارد قدرت نفوذ ضعیف آن است این اشعه قدرت نفوذ ضعیفی دارد و تنها می تواند با تاثیر بر ژنتیک باکتری و ویروس را یا ازبین ببرد یا از تکثیر آن جلوگیری کند از آنجایی که به نظر میاد پاندمی کرونا ادامه داشته باشد، رشد فن آوری ضدعفونی یو وی سی می‌تواند به ما در گسترش و آگاهی در مورد پاتوژن‌ها ادامه داشته باشد.
مشخص است ضدعفونی مبتنی بر یو وی منجر به حفاظت و سلامت عمومی می‌شود. و در این روند می تواند به ما در حفاظت در آینده کمک کند. اما در حالی که اشتیاق به استفاده از لامپ یو وی سی وجود دارد.باید خطرات آن از سوختگی تا سرطان را به خوبی مدیریت کرد و در نظر گرفت. نور و لامپ یو وی سی احتمالا کرونا ویروس را از بین می برد ولی ما به تحقیقات بیشتری لازم داریم
